Opa Hardeman

Gerard Hardeman is op 1 september 1897 geboren in Buurmalsen, een dorpje vlak bij Geldermalsen. Zijn vader, Frans Hardeman, werkte bij het spoor en was machinist. Zijn moeder heette Maaike de Jong, dochter van Gerrit de Jong en Cornalia Verbeek en geboren in Deil. Beide ouders zijn vroeg overleden. Vader Hardeman werd slechts 44 jaar en moeder stierf toen ze 41 was. Ook zijn twee oudere zussen, Cornelia en Berendina, overleden op jonge leeftijd. Zij werden slechts zestien en zeventien jaar oud. Gerard was op zijn veertiende jaar wees. Hij bleef over met zijn jongere broer Piet. Wie weet er meer van de jeugd van opa Hardeman? * De familiegeschiedenis van onze Gerard gaat een heel eind terug. Ene Gert Hardeman heeft de gehele familie in kaart gebracht. Dat is in te zien op zijn website

Rond 1500 duikt de naam Hardeman al in de archieven op. De oudst bekende voorvader is vermoedelijk een Cornelis Hardeman, die in Veenendaal woonde. De eerste betrouwbare gegevens betreffen zijn zoon Aert Cornelis, geboren ca 1550. Hij was voerman en handelde in bouwmaterialen. Ook staat hij nog te boek als kerkmeester. De vier generaties na hem zijn ook voerman of landbouwer en blijven in Veenendaal wonen.

In 1714 wordt een Claes Aerts Hardeman geboren, die een ander beroep kiest, namelijk dat van wolkammer. Zijn nakomelingen, tot en met de overgrootvader van Gerard (Jacob, 1820), beoefenen hetzelfde vak. Zij zijn behalve wolkammer ook ‘fabrikeur van wol’, kramer en koopman. De grootvader, Johannes Jacobus Hardeman (1840) is geboren in Nijmegen. Hij was smid, koopman en oliehandelaar. Samen met zijn vrouw Berendina Jansen kregen zij elf kinderen, waarvan Frans, de vader van Gerard, de oudste was. Deze Frans trekt later via Amersfoort naar Buurmalsen, waar Gerard, opa Hardeman, is geboren. Overzien we de beroepen in de mannelijke lijn van de familie, dan is er in de verste verte geen kapper te vinden. Maar dat hoeft niets te zeggen. Ook via de vrouwelijke lijn kunnen kappersgenen zijn doorgegeven. Van de moeder van opa Hardeman is echter niets bekend. Behalve het hanteren van schaar en scheerkwast, had opa Hardeman meer talenten.

Hij was maatschappelijk actief in de middenstand en in de gemeentepolitiek. Van 19.. tot 19.. * was hij raadslid van de KVP in Grootebroek. Als van oorsprong niet-katholiek kon hij er binnen die partij wel eens andere ideeën op na houden. Zo werd in de gemeenteraad eens gesproken over de aanschaf van nieuwe banken voor de St. Jozefschool. Opa stelde voor om gelijk ook de openbare school van nieuw materiaal te voorzien. Daar hadden zijn collega-raadsleden bezwaar tegen, waarop hij zei ‘Zijn die ruggetjes van die protestantse kindertjes soms minder dan die van de katholieke?’ De nieuwe banken voor openbare school kwamen er ook. Bijzonder is ook zijn vaardigheid in het maken van pruiken. Vele Sinterklaaspruiken, inclusief baard, kwamen onder zijn handen vandaan. En elk jaar moesten die kunststukjes van haar weer onderhouden worden, zodat het werk bleef. Tot op hoge leeftijd was hij ermee bezig, welhaast als een van de laatste particuliere sinterklazenpruikenmakers.

Ook het grimeren deed hij erbij. Zoon Jaap en kleinzoon Jan van ome Vok hebben dat nog een poosje van hem overgenomen. Tot slot mogen ook zijn zangtalenten niet onvermeld blijven. Tijdens feesten en partijen trad hij, veelal op speciaal verzoek, op met het melancholieke lied van ‘De clown’ van zanger Ben Kramer. Hij voerde dat op met volle overgave en een gevoelig timbre in zijn stem. Een lied van en een beetje over hem zelf….